Enzim, bir biyokimyasal reaksiyonu katalize eden bir proteindir.
Enzimlerin Yapısı
Enzimler çoğunlukla proteinlerdir ve bu nedenle amino asit zincirlerinden oluşurlar. Bazen RNA iplikçikleri de enzim görevi görür. Bu durumda ribozimler olarak adlandırılırlar.
Enzimin en önemli kısmı aktif merkezden oluşur. Genellikle bir boşluk şeklini alan bu bölgede, substrat bağlanır ve daha sonra onu bir ürüne dönüştürmek için enzimin etkisine tabi tutulabilir. Ayrıca, her protein enzimi, işlevine uygun bir yapıya sahiptir ve monomer, dimer veya multimer olarak bulunabilir. Basitçe söylemek gerekirse, bir monomer bir alt birimdir, dimer ise iki monomerden oluşur. Bir multimer birkaç monomerden oluşur.
Dimerik ve multimerik enzimler, aynı gen (homodimer) tarafından kodlanan veya farklı genler (heterodimer) tarafından kodlanan çoklu protein zincirleriyle birleşebilir.
Enzimlerin Fonksiyonları
Enzimlerin görevi, canlı organizmalardaki kimyasal reaksiyonları milyonlarca kez hızlandırmaktır (katalize etmektir). Fizyolojik süreçlerde (sindirim, sinir iletimi, hormon üretimi vb.) önemli rol oynayan çok sayıda spesifik enzim vardır.
Enzimler gerçekleştirdikleri biyokimyasal reaksiyona göre altı kategoriye ayrılabilir. Bunlar;
- Redoks reaksiyonlarını katalize eden oksidoredüktazlar (peroksidaz gibi),
- Bir fonksiyonel grubu molekülden diğerine aktaran transferazlar (bir metil grubunu aktaran metiltransferazlar gibi),
- Kimyasal bağları hidrolize eden hidrolazlar (DNA veya RNA'yı parçalayan nükleazlar gibi),
- Bağları kıran ama aynı zamanda yenilerini üreten liyazlar (ATP'den siklik AMP yapan adenilat siklaz gibi),
- İzomerler oluşturmak için bir molekülün fonksiyonel gruplarını yeniden düzenleyen izomerazlar (DNA'yı çözen topoizomerazlar gibi),
- İki molekülün birleşmesine izin veren ligazlar veya sentetazlar (DNA ligazları gibi).
Not: Sadece substratlar ve ürünler enzimden enzime farklılık gösterir.
Yorum Gönder