Hipernova, Güneşimizden en az 40 kat daha büyük bir yıldızın nükleer yakıtını kullanıp doğrudan bir kara deliğe çökerek neredeyse ışık hızında iki plazma jeti fırlatmasıyla meydana gelen özel bir süpernova türüdür.
Bir hipernova, evrendeki en enerjik olaydır; burada, Güneş büyüklüğündeki malzeme parçaları neredeyse anında elektromanyetik radyasyona dönüşür. Galaktik merkezimizin yani Samanyolu'nun yakınında bir hipernova patlarsa, ozon tabakasının yoğunluğunu yarıya indirebilir ve tüm yaşam formları için ciddi bir tehdit oluşturabilir. Neyse ki, teorik olarak hipernova bile yapabilen en yakın yıldız, binlerce ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır.
Hipernovalar ve Özellikleri
Geleneksel bir süpernova çok enerjiktir ve ev sahibi galaksisini haftalarca veya aylarca gölgede bırakabilir. Bir hipernova daha güçlüdür, ancak çok daha nadirdir. Galaksimizde her milyon yılda yalnızca yaklaşık beş kez meydana gelir. Geleneksel süpernovalar gibi, hipernovalar da uranyum gibi ağır elementlerin kaynağıdır. Normal füzyon işlemleri yalnızca demir açısından ağır elementler üretebilir. Demirden daha ağır atomlar üretmek, bir yıldızın normal ömrü boyunca değil, ancak ölümünden sonra meydana gelebilecek yoğunlukta sıcaklık ve basınç gerektirir.
Hipernovaların daha önce gizemli olan gama ışını patlamalarının, birkaç saniyeden birkaç saate kadar süren yoğun ışık patlamalarının kaynağı olduğu ancak yakın zamanda keşfedildi. En kısa gama ışını patlamaları, yalnızca iki nötron yıldızı veya bir nötron yıldızı ve bir kara delikten oluşan yıldız sistemlerinde meydana gelir. Nötron yıldızları, çarpıştıklarında büyük enerjiler açığa çıkaran son derece yoğun yıldız kalıntılarıdır.
Nötron yıldızları ve kara delikler tarafından üretilen yerçekimi çok güçlü olduğu için, bunlara dayalı yıldız sistemlerinin çok az başka malzemesi vardır ve bunlar çarpıştığında enerji açığa çıkar, başka hiçbir şey açığa çıkmaz. Normal bir yıldız sisteminde, yıldızı çevreleyen önemli miktarda gaz ve kaya vardır ve malzeme hipernova patlamasıyla "ateşlendiğinden" uzun süreli patlamaya neden olur. Bu patlamalardan bazıları, Dünya'nın eski tarihindeki kitlesel yok oluşlardan sorumlu tutulmuştur.
Yorum Gönder